Cây nhọ nồi là cây gì, chữa bệnh gì, dùng thế nào?

Cây nhọ nồi hay còn gọi là cây cỏ mực là bài thuốc nam quý trong dân gian chữa: rong kinh, cầm máu, chữa sốt cao ở trẻ nhỏ, chảy máu cam, tiểu máu, tóc bạc sớm & một số tác dụng khác bên dưới.

Cây nhọ nồi/ cỏ mực là cây gì?

Cây nhọ nồi còn gọi là cỏ mực (rau mực) có tên khoa học là Eclipta alba Hassk, thuộc họ cúc Asteraceae. Sở dĩ nhọ nồi được gọi là cỏ mực vì khi vò nát có nước chảy ra đen như mực.

Cây cỏ mực thuộc loại cây sống một hay nhiều năm, mọc đứng hoặc bò, cao 30–40 cm. Thân màu lục hoặc đỏ tía, phình lên ở những mấu, có lông cứng.

Lá nhọ nồi mọc đối, gần như không cuống, mép khía răng rất nhỏ, hai mặt lá có lông. Hoa hình đầu, màu trắng, mọc ở kẽ lá hoặc ngọn thân, gồm hoa cái ở ngoài và hoa lưỡng tính ở giữa. Quả bế dài 3mm, có 2-3 vảy nhỏ, có 3 cạnh, hơi dẹt.

Thành phần

• Các glycosides triterpene và Saponins : 6 glycosides loại oleanane : Eclalbasaponins I-VI ( 2 chất mới ly trích được năm 2024 được tạm ghi là XI và XII) , Alpha và Beta-amyrin , Ecliptasaponin D Eclalbatin.
• Các Flavonoids và Isoflavonoids : Lá và đọt lá chứa Apigenin, Luteolin và các glucosides liên hệ. Toàn cây chứa các isoflavonoids như Wedelolactone, Desmethylwedelolactone, Isodemethylwedelolac tone, Strychnolactone
• Aldehyd loại terthienyl : Ecliptal ; L-terthienyl methanol; Wedelic acid.
• Sesquitepne lactone : Columbin.
• Các sterols như Sitosterol, Stigmasterol..
• Các acid hữu cơ như Ursolic acid, Oleanolic acid, Stearic acid, Lacceroic acid ; 3,4-dihydroxy benzoic acid; Protocateuic acid..

Một số bài thuốc chữ bệnh từ cây nhọ nồi

Cỏ mực trị thổ huyết, chảy máu cam

Nguyên liệu: cây nhọ nồi (cả cành và lá).

Phương pháp:

• + Rửa sạch cành, lá nhọ nồi.
• + Giã nát cành, lá nhọ nồi sau đó ép lấy nước .
• + Dùng nước uống để cầm máu.

Cây nhọ nồi trị rong kinh

Nguyên liệu: lá nhọ nồi tươi.

Phương pháp:

• + Giã lá nhọ nồi đã rửa sạch sau đó vắt lấy nước cốt để uống (trường hợp rong kinh nhẹ).
• + Nếu huyết ra nhiều, cần phối hợp thêm trắc bá diệp hoặc cây huyết dụ…
• Lưu ý: có thể sử dụng lá nhọ nồi khô sắc nước uống (trong trường hợp không có lá tươi).

Tiểu ra máu

Nguyên liệu: lá nhọ nồi và mã đề (tỷ lệ bằng nhau: 10g hoặc 15g).

Phương pháp:

• + Rửa sạch lá nhọ nồi và mã đề.
• + Giã 2 loại lá trên sau đó ép lấy nước để uống.
• + Uống 3 chén/ngày (uống trước bữa ăn).

Lưu ý: có thể dung phương pháp nấu cháo nhọ nồi (100 g) với 3 lát gừng để ăn thay cho phương pháp trên.

Cây nhọ nồi trị trĩ máu

Nguyên liệu: nhọ nồi để nguyên rễ, cành, lá (từ 30 đến 50g).

Phương pháp:

• + Rửa sạch rễ, cành, lá nhọ nồi.
• + Giã nhuyễn (rễ, cành, lá) sau đó cho tất cả vào 1 chén rượu nóng.
• + Dùng dịch đặc để uống và lấy bã đắp vào khu vực trĩ ra máu.
• + Sử dụng từ 3 đến 5 ngày.

Dùng lá, rễ, cành nhọ nồi giã nát và đắp vào khu vực trĩ ra máu

Chảy máu dạ dày, hành tá tràng

Nguyên liệu: nhọ nồi 50 g, bạch cập 25 g, đại táo 4 quả, cam thảo 15g.

Phương pháp:

• + Cho tất cả: nhọ nồi, bạch cập, đại táo, cảm thảo (đã rửa sạch) vào nồi để sắc.
• + Dùng nước đã sắc để uống, ngày 1 thang chia làm 2 lần.
• + Uống trong thời gian từ 3 đến 5 ngày.

Cầm máu bằng cây cỏ mực

Nguyên liệu: một nắm lá nhọ nồi (khoảng 10 đến 15g).

Phương pháp:

• + Rửa sạch lá nhọ nồi.
• + Giã nhuyễn lá nhọ nồi sau đó dùng để đắp lên vết thương.

Trị tóc bạc sớm bằng cây cỏ mực

Nguyên liệu: lá nhọ nồi với lượng tùy dùng.

Uống nước lá nhọ nồi giúp tóc đen mượt, bổ thận, ích tinh huyết.

Phương pháp:

• + Rửa sạch lá nhọ nồi.
• + Nấu cô đặc thành cao rồi cho nước gừng, mật ong với lượng vừa phải, cô lại lần nữa rồi cho vào lọ đậy kín.
• + Khi sử dụng lấy 1-2 thìa canh hòa nước đun sôi còn ấm hoặc cho ít rượu gạo để uống.
• + Uống ngày 2 lần có tác dụng làm đen tóc, bổ thận, ích tinh huyết.

Di mộng tinh (do tâm thận nóng)

Nguyên liệu: Lá nhọ nồi 1kg.

Phương pháp:

• + Rửa sạch lá nhọ nồi sau đó sấy khô, tán bột.
• + Sử dụng bột nhọ nồi đã tán uống với nước cơm (8g/lần).
• + Uống 1 tuần rồi nghỉ, sau đó lại uống tiếp.

Dùng nhọ nồi tưa lưỡi cho bé

Nguyên liệu: Lá nhọ nồi tươi 4 g, lá hẹ tươi 2 g.

Nước cốt lá nhọ nồi hòa mật ong chấm lên lưỡi chữa tưa lưỡi cho trẻ

Phương pháp:

• + Giã nhuyễn lá nhọ nồi, lá hẹ tươi (sau khi đã rửa sạch).
• + Ép lấy nước cốt hòa mật ong chấm lên lưỡi cho trẻ 2 giờ 1 lần.

Hạ sốt cho bé bằng cây nhọ nồi

Nguyên liệu: lá nhọ nồi tươi 50g.

Phương pháp:

• + Rửa sạch lá nhọ nồi sau đó giã nát và ép lấy nước.
• + Dùng nước nhọ nồi cho trẻ uống để hạ sốt (mỗi lần khoảng 50ml).
• + Lấy bã đắp trán, bẹn, nách cho trẻ.

Lưu ý: bé dưới 1 tuổi cần đun sôi (nước cốt đã giã) rồi mới cho uống để đảm bảo vô trùng.

Tóm lại

Nhọ nồi là cây cỏ lành tính, mọc hoang ở nhiều nơi nên rất gần gũi với dân chúng. Trong dân gian, nhọ nồi được truyền miệng với công dụng hữu hiệu là cầm máu, chữa rong kinh, thổ huyết, chảy máu cam, chảy máu dạ dày, hành tá tràng, chữa sốt xuất huyết…Ngoài ra, nhọ nồi còn được dùng phối hợp với những vị thuốc khác để chữa ung thư như: ung thư dạ dày, tử cung, xương, bạch huyết, họng…

Tuy nhiên, khi sử dụng nhọ nồi để điều trị bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sỹ về liều lượng, cách sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất…Đặc biệt đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi khi bị sốt chỉ nên sử dụng lá nhọ nồi để đắp (bẹn, nách), hạn chế đường uống để đảm bảo vệ sinh vô trùng cho trẻ…

t khoa

• cây nhọ nồi chữa rong kinh
• cây nhọ nồi chữa nhiệt miệng
• cây cỏ mực chữa bệnh viêm xoang
• cỏ mực chữa mề đay
• cây cỏ mực chữa bệnh viêm xoang