Nhận biết trẻ tử kỷ qua các biểu hiện: trẻ chơi một mình, không tiếp xúc với người khác bằng mắt, chậm nói, thích làm những việc vô nghĩa nhưng lập đi lập lại nhiều lần…
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ là rối loạn phát triển lan tỏa xuất hiện sớm ở trẻ nhỏ và kéo dài với các dấu hiệu ở 3 lĩnh vực
- Giảm tương tác xã hội: ít nhìn mắt, ít chỉ tay, ít cử chỉ giao tiếp, không chơi với bạn, gọi ít quay đầu lại, không khoe, không chia sẻ quan tâm với người khác.
- Giảm giao tiếp: chậm nói, nhại lời, phát âm vô nghĩa, nếu nói được lại không biết duy trì hội thoại, giọng nói khác thường, không biết chơi giả vờ.
- Hành vi bất thường: hành động rập khuôn, cầm lâu một thứ, cuốn hút quá mức với tivi, quảng cáo, logo, sách, chữ, số, bấm nút đồ điện, đi kiễng gót, chạy vòng quanh, nhìn tay, ăn ít nhai…
Dấu hiệu trẻ tự kỷ mẹ dễ nhận biết nhất
Dưới đây là một số ví dụ có thể giúp cha mẹ nhận biết các dấu hiệu bệnh tự kỷ sớm theo từng giai đoạn:
Trẻ 12 tháng
Một đứa trẻ phát triển theo mức độ điển hình sẽ quay đầu lại khi nghe tên của mình. Trong khi đó, trẻ bị tự kỷ có thể không quay lại nhìn, ngay cả khi tên của trẻ được lặp đi lặp lại nhiều lần, nhưng có thể trẻ sẽ phản ứng với các âm thanh khác.
Trẻ 18 tháng
Một đứa trẻ có kỹ năng nói chậm sẽ dùng cử chỉ hoặc sử dụng nét mặt biểu cảm để bù đắp cho sự chậm nói của mình.
Một đứa trẻ tự kỷ có thể không nỗ lực để bù đắp cho sự chậm nói của mình hoặc có thể lặp đi lặp lại những gì được nghe trên truyền hình.
Trẻ 24 tháng
Một đứa trẻ phát triển theo mức độ điển hình sẽ chỉ mẹ mình trong bức ảnh và nhìn mẹ để chia sẻ niềm vui với mẹ.
Một đứa trẻ tự kỷ có thể mang lại cho mẹ một bức ảnh nhưng trẻ không nhìn vào khuôn mặt của mẹ mình khi mẹ chia sẻ niềm vui.
Mẹ cần làm gì khi bé bị tự kỷ?
- Cần đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện các biểu hiện nghi ngờ trẻ bị tự kỷ
- Tích cực tìm hiểu tự kỷ, điểu chỉnh cảm xúc bản thân.
- Tạo môi trường sống an toàn, ổn định cho trẻ.
- Dành nhiều thời gian cho trẻ: quan sát, hiểu, tương tác và dạy trẻ phù hợp.
- Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi bằng vật thật, đồ chơi, tranh ảnh, biểu tượng.
- Kết hợp với các nhà chuyên môn: bác sỹ nhi khoa, cán bộ tâm lý, giáo viên giáo dục đặc biệt, bác sỹ chuyên khoa tâm thần.
- Chia sẻ kinh nghiệm, cảm xúc, phương tiện dạy trẻ với các cha mẹ khác.
- Ghi nhật ký về diễn biến của trẻ và cách can thiệp để rút kinh nghiệm.
Cha mẹ có thể can thiệp sớm tại nhà nếu trẻ bị nhẹ
Cha mẹ can thiệp sớm tại nhà bằng cách
- Chơi và dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi. Ít nhất 3 giờ/ngày.
- Đi lớp, hạn chế xem tivi.
- Gọi tên, nhìn mắt, nhìn theo tay chỉ, gây sự chú ý của trẻ, tạo nhu cầu cho trẻ.
- Dạy trẻ chỉ ngón trỏ vào bộ phận cơ thể, đồ vật, tranh ảnh.
- Dạy cử chỉ giao tiếp: chào, ạ, xin, bye, bắt tay, hoan hô,…
- Dạy cách chơi đồ chơi và chơi với người khác: chi chành, ú oà, kiến bò,…
- Bắt chước các động tác môi miệng, nét mặt, tiếng kêu con vật, đồ vật, từ đơn giản.
- Nói ngắn, rõ, nhấn mạnh từ chính kèm theo cử chỉ, điệu bộ, tranh ảnh, đồ vật.
- Giao tiếp bằng tranh để đổi lấy thứ trẻ cần (PECS).
- Sai việc đơn giản, thực hiện mệnh lệnh.
- Vận động tinh: xếp, ghép, vẽ tô, xâu, cắm, xé, cắt dán,…
- Vận động thô: đi bộ, bò, lăn, nhảy, trượt, thể dục, đạp xe, lăn bóng, …
- Kích thích cảm giác khác nhau vào da, cơ, khớp: mát xa, chải, xoa bóp, ép khớp…
- Tự tập xúc ăn, cầm cốc, đi vệ sinh, mặc quần áo, đi dép, …
- Khuyến khích trẻ chơi cùng trẻ khác.
- Dứt khoát hành vi sai, lờ đi khi trẻ ăn vạ.
- Luôn khuyến khích, động viên, khen ngợi với tiến bộ nhỏ nhất.
- Hiện chưa có thuốc chữa khỏi tự kỷ mà chỉ có thuốc điều trị rối loạn đi kèm như tăng động, hung tính, động kinh,
từ khoá
- biểu hiện tự kỷ ở trẻ 2 tuổi
- 14 dấu hiệu trẻ bị tự kỷ
- dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 24 tháng
- trẻ tự kỷ có hay cười
- bài test trẻ tự kỷ
- cách điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em
