Nhân sâm là dược liệu quý xong chỉ thích hợp với độ tuổi u60+ khi sức khỏe đã giảm dần. Tuổi trung niên có thể dùng hạn chế còn thanh niên và trẻ em KHÔNG NÊN vì dễ gây tác dụng ngược.
Nhân sâm chứa thành phần gì?
Hiện nay, trên thị trường nhân sâm được bán rất nhiều, đủ mọi dạng như hồng sâm, bạch sâm, rượu sâm, trà sâm, các loại mỹ phẩm có sâm… Nhiều người cho rằng nhân sâm là loại thuốc bổ và mát, lại trị được bách bệnh. Đặc biệt trong những ngày hè nóng nực, nhiều phụ huynh đã mua nước sâm, trà sâm cho con uống để mong tiêu tan rôm sẩy, mụn nhọt hay bồi bổ để trẻ tăng cân. Thực ra nếu dùng không đúng, nhân sâm sẽ gây ngộ độc làm bệnh nặng thêm, thậm chí gây chết người.
Thành phần chủ yếu của nhân sâm gồm saponin triterpenoid tetracyclic, nhóm dammaran (gọi chung là ginsenosid), có tới gần 30 saponin khác nhau.
Theo YHCT, nhân sâm được coi là đầu vị của thuốc bổ khí và đứng đầu trong 4 vị thuốc quý của Đông y: sâm, nhung, quế, phụ. Với công năng bổ khí, ích huyết, sinh tân, định thần, ích trí. Được dùng trị chứng chân khí suy kém, cơ thể thường xuyên có cảm giác mệt mỏi, đoản hơi, đoản khí, chân tay lạnh, mạch yếu, người gầy yếu, cơ thể mới ốm dậy, kém ăn, trí nhớ suy giảm, người ở trạng thái căng thẳng thần kinh, trong người nóng, háo khát, đái tháo, tim loạn nhịp, sinh dục kém, trẻ em quá gầy yếu, chậm lớn.
Tuổi nào dùng được nhân sâm?
Trẻ em (trên 14 tuổi) KHÔNG NÊN dùng nhân sâm
Với trẻ em, cần từ 14 tuổi trở lên mới có thể dùng nhân sâm. Việc sử dụng nhân sâm với trẻ nhỏ cho cơ thể sẽ khiến gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như phát dục sớm hoặc một số vấn đề tiêu hóa. Do đó, khi sử dụng nhân sâm cho trẻ nhỏ cần hết sức lưu ý. Trừ những trường hợp như trẻ nhỏ còi xương, suy dinh dưỡng thể nhược, sức khỏe kém thì không nên dùng nhân sâm và khi dùng thì cần có sự chỉ dẫn có các bác sĩ.
Độ tuổi thanh niên (20 – trên 30 tuổi) KHÔNG NÊN dùng
độ tuổi này không nhất định phải dùng nhân sâm. Trừ những trường hợp suy nhược thể lực, sức khỏe do vận động cường độ cao, hay bệnh lâu ngày mới khỏi. Khi này dùng nhân sâm sẽ giúp phục hồi thể lực tốt hơn, tăng sức đề kháng cho cơ thể. Nhưng lưu ý, việc dùng nhân sâm ở độ tuổi này là rất hạn chế, người khỏe mạnh dùng nhân sâm không có hiệu quả sức khỏe mà ngược lại có thể gây ra những tình trạng nóng trong, chảy máu cam.
Độ tuổi trung niên (40 – 60 tuổi) CÓ THỂ dùng hạn chế
Ở lứa tuổi này việc dùng nhân sâm là tùy vào vấn đề sức khỏe. Nhưng hầu hết người ở độ tuổi trung niên vẫn nên dùng nhân sâm để phòng ngừa một vài nguy cơ bệnh tật, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe. Dùng nhân sâm bổ dưỡng với liều lượng vừa đủ, không quá nhiều sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn kể cả khi qua tuổi 60.
Người cao tuổi trên 60 tuổi CẦN DÙNG
Đây là đối tượng rất cần được sử dụng nhân sâm do sức khỏe đã suy nhược nhiều, các cơ quan chức năng cơ thể đã không còn hoạt động hiệu quả. Cơ thể người già lúc này, không còn giữ được sức khỏe dồi dào như trước, cơ thể khi vận động gặp nhiều khó khăn. Dùng nhân sâm với người già sẽ giúp tăng cường sức khỏe cơ thể và hỗ trợ điều trị những bệnh ở tuổi già.
Những ai không nên dùng hoặc cần thận trọng khi dùng nhân sâm?
Nhân sâm tuy là loại thuốc bổ khí đầu vị, song không phải dùng cho mọi đối tượng được. Người bụng thường xuyên bị đầy trướng, căng tức, đau bụng, sôi bụng, phân nát, lỏng hoặc tiêu chảy không được dùng. Đặc biệt, nếu bị đau bụng, tiêu chảy, dùng nhân sâm có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Người bị nôn mửa, trào ngược, tăng huyết áp cũng không nên dùng. Vì sâm lúc đầu có tác dụng tăng huyết áp, sau lại hạ. Do vậy nếu ở trạng thái tăng huyết áp dễ dẫn đến tai biến mạch máu não. Phụ nữ trước ngày sinh cũng không nên dùng sâm.
Người hay mất ngủ nhưng sức khỏe yếu mà muốn dùng sâm nên dùng buổi sáng với liều lượng thấp, khoảng 2-3g/ngày. Cần lưu ý không dùng lô sâm (đầu núm rễ củ sâm), vì có tác dụng gây nôn. Không dùng kèm với vị lê lô và ngũ linh chi.
Trẻ em cơ thể yếu, kém ăn, chậm phát triển về thể lực và tinh thần có thể dùng nhân sâm, song không nên quá lạm dụng vì sẽ làm cho trẻ bị kích dục sớm.
