Hình ảnh vị trí các cơ quan trong ổ bụng và đoán bệnh qua vị trí đau bụng: đau bụng bên phải, bên trái phía trên, phía dưới, đau giữa bụng và phần dưới của bụng.
Vị trí các cơ quan trong ổ bụng chính xác nhất
Bụng được tính từ phần mũi ức xuống tới rận dưới đáy bụng. Gồm hai vùng chính: vùng thượng vị (trên rốn) và vùng hạ vị (vùng dưới rốn).
Các cơ quan trong ổ bụng bao gồm: dạ dày – tá tràng, gan, lá lách, hệ thống mật (túi mật và đường dẫn mật), tuy tạng, ruột ( ruột non, mạc treo, đại tràng, trực tràng, hậu môn), hệ tiết niệu ( niệu quản, thận, bàng quang). Ở phụ nữ có thêm tử cung, buồng trứng, vòi trứng, âm đạo.
Vị trí đau bụng nói lên điều gì?
Hầu hết tất cả chúng ta đều đã từng bị đau bụng. Nếu không đau thường xuyên thì rất có thể chỉ là do ăn thức ăn không tiêu, sinh hơi hoặc có thực phẩm nhiều chất béo. Cơn đau này chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, khoảng vài giờ đến vài ngày. Khi tiêu hóa hết sẽ tự động khỏi. Các cơn đau này không nguy hiểm nhưng cũng nên chú ý.
Ngoài ra, các cơn đau bụng bất thường khác có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý nặng hơn liên quan tới các cơ quan trong vùng ổ bụng. Dựa theo các vị trí của cơn đau, có thể chia ra như sau:
Đau giữa bụng
Các cơn đau giữa bụng dễ gây hoang mang nhất. Vì tất cả các bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa đều nằm ở đây. Nếu có những cơn đau kéo dài, kèm triệu chứng nóng rát thượng vị, ợ chua, ợ hơi, ăn không tiêu…thì rất có thể đó là biểu hiện của bệnh dạ dày như: loét tá tràng, viêm dạ dày, viêm hang vị dạ dày…
Đau xung quanh rốn
Các cơn đau bụng xung quanh rốn rất có thể là biểu hiện của rối loạn ruột non, chớm viêm ruột thừa. Nếu đau quanh rốn rồi chuyển xuống bên phải vùng bụng dưới thì có thể là mắc viêm ruột thừa. Khi gặp triệu chứng này, cần cấp cứu ngoại khoa sớm để ngăn ruột thừa vỡ và gây viêm phúc mạc.
Kiểm tra vùng đau nếu đau nhói, kèm buồn nôn, chán ăn, sốt nhẹ, táo bón, tiêu chảy, không thể trung tiện hoặc sưng vùng bụng thì nhiều khả năng là bạn đã bị đau ruột thừa.
Đau trên rốn
Vùng trên rốn, còn gọi là thượng vị, ngay dưới mũi ức, gần xương ức.
Nếu có cảm giác đau rát, nóng, tức hoặc có thể đau âm ỉ, đau khi đói, đau quặn thì rất có thể là biểu hiện của bệnh dạ dày.
Đau dưới rốn
Đau bụng dưới rốn, lan sang hai bên là dấu hiệu của rối loạn đại tràng, rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng dễ thấy nhất khi rối loạn tiêu hóa là thay đổi đại tiện, táo bón hoặc tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn, đau từng cơn vùng bụng dưới.
Riêng nữ giới, nếu đau âm ỉ hoặc chuột rút, nhói bụng dưới, lan xuống vùng thấp và đùi, ngực căng, đau đầu ngực, mệt mỏi, đầy bụng, đau đầu, buồn nôn, đau lưng, tiêu chảy, phân lỏng, toát mồ hôi, chân tay bủn rủn, chóng mặt, hoa mắt thì có thể chỉ là đau bụng kinh.
Đau bụng trên bên trái
Đau bụng trên bên trái có thể là biểu hiện của rối loạn đại tràng, u nang buồng trứng (đối với nữ), viêm phần phụ trái. Đau bụng ở vị trí này ít gặp ở những người bình thường.
Đau bụng trên bên phải
Đau hạ sườn kèm triệu chứng chán ăn, ăn không ngon, đầy bụng, khó tiêu có thể là dấu hiệu của các bệnh về gan như xơ gan, viêm gan.
Khi đau dữ dội vùng bụng phải, lan ra giữa bụng, xuyên ra sau lưng thì có thể là dấu hiệu bệnh viêm túi mật, tiêm tụy hoặc tá tràng.
Đau bụng dưới bên trái
Đau bụng dưới bên trái thường là rối loạn đại tràng, bao gồm viêm túi thừa, viêm đại tràng – bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng.
Đau bụng dưới bên phải
Đau âm ỉ vùng hố chậu phải liên tục, tăng dần. Ban đầu đau quanh rốn, sau lan dần sang hố chậu phải, kèm triệu chứng buồn nôn, nôn, sốt nhẹ hoặc sốt vừa, rối loạn tiêu hóa…có thể là biểu hiện của viêm ruột thừa.
Ở nữ, đau bụng dưới cũng có thể là viêm tử cung, buồng trứng, vòi trứng. Đau hố chậu phải do u nang buồng trứng xoắn, chửa ngoài dạ con cũng dễ nhầm với viêm ruột thừa cấp tính.
Trên đây là các cách xác định cơ bản các loại bệnh lý do đau bụng gây ra, dựa trên vị trí. Ngoài ra, cũng có một số cơn đau bụng không rõ vị trí. Để biết được chính xác loại bệnh mà mình gặp phải, bạn nên tới các cơ sở y tế để thăm khám và chữa trị kịp thời.
